บทที่ 1 : พื้นฐานเครือข่าย (Networking Basics)

คำนำ

ในโลกยุคดิจิทัลปัจจุบัน "เครือข่าย" (Network) เป็นพื้นฐานสำคัญของระบบสารสนเทศ ไม่ว่าคุณจะใช้คอมพิวเตอร์ สมาร์ทโฟน เล่นเกมออนไลน์ หรือทำงานผ่านระบบ Cloud ทุกอย่างล้วนเชื่อมโยงผ่านเครือข่ายทั้งสิ้น

บทความนี้จะปูพื้นฐานความเข้าใจเกี่ยวกับระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ เริ่มตั้งแต่แนวคิดเบื้องต้น คำศัพท์สำคัญ ไปจนถึงประเภทของเครือข่าย เพื่อปูรากฐานสู่บทต่อๆ ไป

---

1. เครือข่าย (Network) คืออะไร?

เครือข่ายคอมพิวเตอร์ (Computer Network) คือการเชื่อมต่ออุปกรณ์หลายๆ เครื่องเข้าด้วยกันเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูล บริการ และทรัพยากร ตัวอย่างเช่น:

• การแชร์ไฟล์ในบริษัท

• การใช้เครื่องพิมพ์ร่วมกัน

• การเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตเพื่อเข้าถึงเว็บไซต์ต่างๆ

การทำงานของเครือข่ายจะช่วยให้การสื่อสารและการทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดต้นทุน และขยายขีดความสามารถในการทำงานร่วมกัน

---

2. ส่วนประกอบพื้นฐานของเครือข่าย

ในการสร้างระบบเครือข่ายขึ้นมา จำเป็นต้องมีองค์ประกอบพื้นฐานดังนี้

2.1 อุปกรณ์ (Devices)

• Client: อุปกรณ์ผู้ใช้งาน เช่น คอมพิวเตอร์ มือถือ แท็บเล็ต

• Server: คอมพิวเตอร์ที่ให้บริการข้อมูล/ทรัพยากรแก่ Client

• Switch: อุปกรณ์กลางสำหรับเชื่อมต่ออุปกรณ์หลายตัวในเครือข่ายแบบ LAN

• Router: อุปกรณ์ที่ใช้เชื่อมต่อเครือข่ายต่างๆ เข้าด้วยกัน เช่น เชื่อมต่อ LAN กับอินเทอร์เน็ต

• Access Point (AP): จุดกระจายสัญญาณไร้สาย (Wi-Fi)

2.2 สื่อกลาง (Transmission Media)

• สายเคเบิล (Wired): เช่น สาย LAN (Ethernet)

• ไร้สาย (Wireless): เช่น Wi-Fi, Bluetooth, 5G

2.3 ซอฟต์แวร์ (Software)

• Network Operating System (NOS)

• Protocol Stack เช่น TCP/IP

---

3. ประเภทของเครือข่าย

3.1 LAN (Local Area Network)

• เครือข่ายขนาดเล็ก มักใช้ในบ้านหรือสำนักงานเดียวกัน

• ความเร็วสูง การเชื่อมต่อใกล้กัน

3.2 WAN (Wide Area Network)

• เชื่อมต่อระหว่างเครือข่ายในพื้นที่กว้าง เช่น เชื่อมสำนักงานสาขาต่างๆ

• ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดคือ "อินเทอร์เน็ต"

3.3 MAN (Metropolitan Area Network)

• เครือข่ายขนาดกลาง ครอบคลุมระดับเมือง

3.4 PAN (Personal Area Network)

• เครือข่ายส่วนบุคคล เช่น การเชื่อม Bluetooth ระหว่างมือถือกับหูฟัง

---

4. โปรโตคอลเครือข่าย (Network Protocol)

โปรโตคอล (Protocol) คือกฎเกณฑ์ที่ใช้ควบคุมการสื่อสารของอุปกรณ์ในเครือข่าย เช่น

• TCP/IP : โปรโตคอลหลักของอินเทอร์เน็ต

• HTTP/HTTPS : ใช้ในการเข้าถึงเว็บไซต์

• FTP : ใช้สำหรับโอนย้ายไฟล์

• DNS : แปลงชื่อเว็บไซต์เป็น IP address

---

5. ประโยชน์ของระบบเครือข่าย

• การสื่อสารรวดเร็ว (Email, Chat, Video Call)

• การแชร์ทรัพยากร (Printer, Storage)

• การทำงานร่วมกัน (Collaborative Work)

• การสำรองข้อมูลส่วนกลาง (Backup)

• ความปลอดภัยและการบริหารจัดการศูนย์กลาง

---

6. บทสรุป

ความเข้าใจพื้นฐานของระบบเครือข่ายเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้คุณสามารถเรียนรู้เรื่องเครือข่ายระดับสูงขึ้นต่อไป เช่น การวางระบบเครือข่ายขนาดใหญ่ การรักษาความปลอดภัยในเครือข่าย (Network Security) หรือแม้แต่ระบบ Cloud Computing