บทที่ 13 : Zero Trust คืออะไร แนวคิดรักษาความปลอดภัยยุคใหม่

คำนำ

ในอดีตองค์กรส่วนใหญ่ใช้แนวคิด "ป้องกันจากขอบเขตภายนอก" (Perimeter Security) คือ ถ้าเข้ามาในระบบได้แล้ว ก็ถือว่าปลอดภัย แต่ในโลกยุคใหม่ที่มีการทำงานแบบ Remote Work, Cloud, SaaS, IoT, BYOD (Bring Your Own Device) การรักษาความปลอดภัยแบบเดิมไม่เพียงพออีกต่อไป

แนวคิดใหม่ที่ชื่อว่า Zero Trust จึงเข้ามามีบทบาทสำคัญในการออกแบบระบบความปลอดภัย

---

1. Zero Trust คืออะไร?

Zero Trust (ศูนย์ความไว้วางใจ) เป็นแนวคิดด้านความปลอดภัยที่ตั้งอยู่บนสมมุติฐานว่า:

"ไม่ควรไว้วางใจใครหรือสิ่งใดทั้งสิ้น ไม่ว่ามาจากภายนอกหรือภายในองค์กร ต้องตรวจสอบทุกครั้งก่อนให้เข้าถึงทรัพยากร"

ทุกการเข้าถึงต้องผ่านกระบวนการตรวจสอบตัวตน (Authentication), การอนุญาต (Authorization) และการตรวจสอบความปลอดภัยอย่างต่อเนื่อง

---

2. หลักการสำคัญของ Zero Trust

1. Never Trust, Always Verify
   ไม่ไว้วางใจอะไรทั้งสิ้น ต้องตรวจสอบทุกครั้ง

2. Least Privilege Access
   ให้สิทธิ์เฉพาะสิ่งที่จำเป็นที่สุดเท่านั้น

3. Micro-Segmentation
   แบ่งระบบออกเป็นส่วนย่อย ๆ ป้องกันการเคลื่อนย้ายของภัยคุกคามภายใน

4. Continuous Monitoring
   เฝ้าระวังและวิเคราะห์พฤติกรรมผู้ใช้งานและระบบตลอดเวลา

5. Assume Breach
   สมมุติว่าอาจมีการเจาะระบบเกิดขึ้นตลอดเวลา

---

3. ทำไม Zero Trust จึงสำคัญในยุคปัจจุบัน?

• ระบบงานย้ายไป Cloud มากขึ้น

• พนักงานทำงานจากที่บ้าน (Remote Work)

• อุปกรณ์พกพามากขึ้น (Mobile, Tablet)

• การเชื่อมต่อกับ Partner, Vendor ภายนอก

• ภัยคุกคามจาก Insider (คนในองค์กรเอง)

• การโจมตีมีความซับซ้อนและยากจะตรวจจับขึ้นเรื่อย ๆ

---

4. องค์ประกอบหลักของ Zero Trust Architecture

• Identity & Access Management (IAM)
  ระบบจัดการตัวตนและสิทธิ์การเข้าถึง

• Multi-Factor Authentication (MFA)
  ใช้หลายปัจจัยร่วมกันในการยืนยันตัวตน

• Device Trust
  ตรวจสอบอุปกรณ์ที่ใช้งานว่าปลอดภัยหรือไม่

• Network Segmentation
  แบ่งเครือข่ายย่อยเพื่อลดความเสี่ยง

• Endpoint Security
  ปกป้องคอมพิวเตอร์ เครื่องพกพา IoT ทุกตัว

• Data Protection
  ควบคุมการเข้าถึงและเคลื่อนย้ายข้อมูลสำคัญ

• Security Information and Event Management (SIEM)
  ระบบเก็บ Log วิเคราะห์ และแจ้งเตือนเหตุการณ์ผิดปกติ

---

5. ตัวอย่างการนำ Zero Trust ไปใช้จริง

• ผู้ใช้ต้องยืนยันตัวตนด้วยรหัสผ่าน + MFA ทุกครั้งที่เข้าใช้งาน

• หากอุปกรณ์ไม่มี Antivirus หรือ Patch ล่าสุด → ไม่อนุญาตให้เข้าใช้งาน

• ทุกแอปพลิเคชันต้องตรวจสอบสิทธิ์แยกจากกัน (Application-Level Access Control)

• ระบบวิเคราะห์พฤติกรรมผู้ใช้ (Behavior Analytics) หากพบการกระทำผิดปกติ → แจ้งเตือนหรือระงับการใช้งานทันที

• การเข้าถึงข้อมูลสำคัญถูกจำกัดเฉพาะเวลา/สถานที่/อุปกรณ์ที่ได้รับอนุญาต

---

6. Zero Trust ไม่ใช่เพียง "ผลิตภัณฑ์" แต่เป็น "แนวคิด"

หลายคนเข้าใจผิดว่า Zero Trust คือผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป แต่จริง ๆ แล้ว Zero Trust คือ แนวคิดเชิงสถาปัตยกรรม ที่ต้องอาศัย:

• การออกแบบนโยบายความปลอดภัย

• การประสานหลายระบบทำงานร่วมกัน

• การปรับวัฒนธรรมองค์กร

---

7. ตัวอย่างเทคโนโลยีที่รองรับ Zero Trust

• Azure Active Directory (AAD)

• Google BeyondCorp

• Okta Identity Cloud

• Cisco Zero Trust

• Zscaler Zero Trust Exchange

• Palo Alto Prisma Access

---

8. ประโยชน์ของ Zero Trust

• ลดความเสียหายจากการโจมตี (Containment)

• ป้องกันภัยคุกคามจาก Insider

• ควบคุมการเข้าถึงข้อมูลอย่างละเอียด

• รองรับการทำงานจากทุกที่ (Remote Work Security)

• เพิ่มความสอดคล้องกับกฎหมายและมาตรฐานความปลอดภัย (Compliance)

---

9. ความท้าทายในการเปลี่ยนผ่านไปสู่ Zero Trust

• ต้องวางแผนและประเมินความเสี่ยงอย่างรอบคอบ

• ใช้เวลาและทรัพยากรในการปรับระบบเดิม

• ต้องมีการฝึกอบรมบุคลากร

• ต้องผสานเทคโนโลยีหลากหลายให้ทำงานสอดคล้องกัน

---

10. บทสรุป

Zero Trust คือแนวคิดความปลอดภัยเครือข่ายยุคใหม่ที่ตอบโจทย์รูปแบบการทำงานแบบ Distributed, Remote และ Cloud ที่กำลังเกิดขึ้นอย่างแพร่หลาย การออกแบบระบบ IT ในยุคนี้จึงควรพิจารณา Zero Trust เป็นหนึ่งในกลยุทธ์สำคัญในการรักษาความปลอดภัยองค์กรอย่างยั่งยืน